ค้นเจอ 72 รายการ

มาบเมือง

หมายถึงแสงฟ้าแลบเรียก มาบเมือง อย่างว่า คื่นคื่นฟ้าเสียงห้าวมาบเมือง (กาไก).

เมืองเมือง

หมายถึงรุ่งเรือง สว่าง สุกใส อย่างว่า เมืองเมืองจอนใส่หูเฮืองม้าว (กาไก) เมืองเมืองเหลื้อมพระกายกองแจ้งสว่างขายี่ผู้ธรรม์เหง้าอ่อนชาย (ฮุ่ง).

เมือง

หมายถึงโลกเป็นที่อยู่ของคนเรียก เมืองคน เป็นที่อยู่ของเทวดาเรียก เมืองสวรรค์ เป็นที่อยู่ของพรหมเรียก เมืองพรหม เป็นที่ตั้งของรัฐบาลเรียก เมืองหลวง เมืองที่ขึ้นความปกครองเรียก เมืองขึ้น เมืองนอกจากเมืองเราเรียก เมืองนอก.

คุงฟ้า

หมายถึงถึงฟ้า

ฟ้าว

หมายถึงรีบ

กระจอกฟ้า

หมายถึงชื่อนกชนิดหนึ่ง ชอบทำรังอยู่บนต้นไม้สูงๆ เรียก นกจอกฟ้า อย่างว่า นกแตดแต้แลแจนแวน ฮังแขวนนั้นแม่นนกกระจอกฟ้า (เวส).

สมบัติคูณเมือง

หมายถึงสมบัติที่ทำให้บ้านเมืองเจริญ เรียกสมบัติคูณเมือง มี ๑๔ อย่าง คือ หูเมือง ตาเมือง แก่นเมือง ประตูเมือง ฮากเมือง เหง้าเมือง ขื่อเมือง ฝาเมือง ขางเมือง เขตเมือง สติเมือง ใจเมือง คำเมือง เมฆเมือง (ประเพณี).

ฮากเมือง

หมายถึงหมอดู หมอดูโบราณ เรียก ฮากเมือง เพราะพวกหมอดูอาจทำนายโชคชะตาราศีของบ้านเมืองได้ เพราะหมอดูเขามีหลักเกณฑ์ในการดูเลขผานาที เพียงแต่มองขึ้นบนท้องฟ้า เห็นดาวดวงใดดวงหนึ่ง เช่น ดาวพิดานเมือง เขาจะทายทันทีว่าบ้านจะเดือดร้อนเพราะข้าศึกศัตรูหรือจะเจริญรุ่งเรือง ถ้ามองไปดูดาวหมูชัง ซึ่งดาวดวงนี้อยู่บนท้องฟ้าทางทิศตะวันตก ถ้าดาวดวงนี้ใสเขาจะทายว่าหมูขึ้นราคาแล้ว ดังนี้เป็นต้น หมอดูคนโบราณจึงเรียกคนประเภทนี้ว่า ฮากเมือง.

กีบฟ้า

หมายถึงเมฆ, ก้อนเมฆ, กลีบเมฆ

ขี้ฟ้า

หมายถึงเมฆ, กลีบเมฆ, ก้อนเมฆ

ขื่อเมือง

หมายถึงโยธาทหารผู้แกร่งกล้าเป็นรั่วรักษาประเทศชาติ เรียก ขื่อเมือง อย่างว่า แล้วย่างย้ายเมือสู่ชองคำ พอดียนยนขุนขือเมืองมาเฝ้า ประดับแถวถ้องเสนานบนั่ง พระจิ่วแก้ข่าวให้ขุนฮู้เหตุฝัน (สังข์).

ใจเมือง

หมายถึงนางกษัตริย์ เรียก ใจเมือง อย่างว่า มีท่อเยาวยอดแก้วเป็นมิ่งใจเมือง นางลุนมีแม่เดียวเทียมท้าว ปรากฏแก้วสุมุณฑาธรงฮูป โฉมยิ่งเพี้ยงแพงไว้แว่นใจ (สังข์).

 ภาษาอีสาน จัดกลุ่มตามตัวอักษร ก-ฮ