พุทธศาสนสุภาษิต หมวด พิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป

พุทธสุภาษิต หรือ พุทธศาสนสุภาษิต  หมายถึง ถ้อยคำดี ๆ ในพระพุทธศาสนา  แต่ไม่ได้หมายความเฉพาะคำที่พระพุทธองค์ตรัสไว้เท่านั้น แม้สุภาษิตแทบทั้งหมดจะเป็นพระพุทธพจน์ก็ตาม แต่ก็ยังมีสุภาษิตคำอื่นที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาด้วย เช่น ถ้าเป็นภาษิตพระสัมมาสัมพุทธตรัสเอง เรียกว่า พุทธภาษิต หรือ พุทธสุภาษิต หรือ พระพุทธพจน์

พุทธสุภาษิต หรือ พุทธศาสนสุภาษิต หมายถึง ถ้อยคำดี ๆ ในพระพุทธศาสนา แต่ไม่ได้หมายความเฉพาะคำที่พระพุทธองค์ตรัสไว้เท่านั้น แม้สุภาษิตแทบทั้งหมดจะเป็นพระพุทธพจน์ก็ตาม แต่ก็ยังมีสุภาษิตคำอื่นที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาด้วย เช่น ถ้าเป็นภาษิตพระสัมมาสัมพุทธตรัสเอง เรียกว่า พุทธภาษิต หรือ พุทธสุภาษิต หรือ พระพุทธพจน์

 

หมวด หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป

 หมวดหมู่
กามคุณ 5 ในโลก มีใจเป็นที่ 6 อันท่านชี้แจงไว้แล้ว, บุคคลคลายความพอใจในกามคุณนี้แล้ว ย่อมพ้นจากทุกข์ได้อย่างนี้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
กามทั้งหลายมีความยินดีน้อย มีทุกข์มาก ทุกข์อันยิ่งกว่ากามไม่มี ผู้ใดส้องเสพกาม ผู้นั้นย่อมเข้าถึงนรกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
การเห็นพระพุทธเจ้าเนือง ๆ เป็นการหาได้ยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
การได้ฟังธรรมจากสัตบุรุษ เป็นการยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
การไม่เห็นสิ่งที่รักเป็นทุกข์ และการเห็นสิ่งที่ไม่รักก็เป็นทุกข์ เหตุนั้น จึงไม่ควรทำอะไรให้เป็นที่รัก เพราะความพรากจากสิ่งที่รัก เป็นสิ่งที่ไม่ดีเลยหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
กาลเวลา ย่อมกินสรรพสัตว์พร้อมทั้งตัวมันเองหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
กำลังใจ พึงรู้ได้ในคราวมีอันตรายหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ขณะเวลา อย่าล่วงท่านทั้งหลายไปเสียหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ขึ้นชื่อว่าศิลปะ แม้เช่นใดเช่นหนึ่ง ก็ยังประโยชน์ให้สำเร็จได้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
คนทำกรรมใดด้วยทาน ด้วยความประพฤติสม่ำเสมอ ด้วยความสำรวม และ ด้วยการฝึกตน ย่อมมีความสุข เพราะกรรมนั้นย่อมไม่ตามเผาผลาญในภายหลังหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
คนรู้จักขนบธรรมเนียม ย่อมยำเกรงผู้เฒ่าผู้แก่ ในชาตินี้ก็มีผู้สรรเสริญ ชาติหน้าก็ไปดีหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
คนเขลา มีกำลัง หาทรัพย์อย่างผลุนผลัน ไม่ดี, นายนิรยบาล ย่อมฉุดคนโง่มีปัญญาทราม ผู้คร่ำครวญอยู่ ไปสู่นรกอันร้ายกาจหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
คนใด จักทำตามโอวาทที่ผู้รู้แสดงแล้ว คนนั้นจักถึงฝั่งที่สวัสดี เหมือนพ่อค้าถึงฝั่งที่สวัสดีเพราะม้าวลาหกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
คนใดมักหลับ มักคุย และไม่ขยัน เกียจคร้าน มีความมุทะลุ ข้อนั้น เป็นเหตุของผู้ฉิบหายหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
คนใดเป็นนักเลงหญิง นักเลงสุรา และนักเลงการพนัน ย่อมล้างผลาญทรัพย์ที่ตนได้แล้ว ๆ , ข้อนั้นเป็นเหตุแห่งผู้ฉิบหายหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ควรระแวงภัยที่ควรระแวง พึงระวังภัยที่ยังไม่มาถึง ผู้ฉลาดย่อมมองดูโลกทั้ง 2 เพราะกลัวต่ออนาคตหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความกตัญญูกตเวที เป็นเครื่องหมายแห่งคนดีหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความถึงพร้อมแห่งขณะ หาได้ยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์ มีเฉพาะตัวหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความประพฤติชั่วเป็นมลทินของหญิงหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความผิดของผู้อื่นเห็นง่าย ฝ่ายของตนเห็นยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความริษยา เป็นเหตุทำโลกให้ฉิบหายหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความรู้จักประมาณ ยังประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความหมดจดจากกิเลสทั้งปวง เป็นทางดับจากทุกข์หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความหิว เป็นโรคอย่างยิ่งหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความเกิดขึ้นแห่งท่านผู้รู้ เป็นการยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความเกียจคร้าน เป็นมลทินแห่งผิวพรรณหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความเป็นอยู่ของสัตว์ เป็นการยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความเป็นไปของคนไร้ศิลปะ ย่อมฝืดเคืองหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความได้เป็นมนุษย์ เป็นการยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ความไม่มีโรค เป็นลาภอันประเสริฐหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ชีวิตคืออายุอันน้อยนี้ ถูกชรานำเข้าไป เมื่อสัตว์ถูกชรานำเข้าไปแล้ว ย่อมไม่มีเครื่องต้านทาน ผู้เล็งเห็นภัยในมรณะนั้น มุ่งความสงบ พึงละโลกามินเสียหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ชื่อว่าที่ลับของผู้ทำความชั่วไม่มีในโลก, คนทั้งหลายเห็นเป็นป่า แต่คนเขลาสำคัญที่นั้นว่าเป็นที่ลับหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ชื่อว่าที่ลับของผู้ทำบาปกรรม ไม่มีในโลกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ต่อหน้าประพฤติเช่นใด ถึงลับหลังก็ให้ประพฤติเช่นนั้นหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ถึงให้แผ่นดินทั้งหมด ก็ยังคนอกตัญญูให้จงรักไม่ได้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ถ้าสัตว์พึงรู้อย่างนี้ว่า ชาติภพนี้เป็นทุกข์ สัตว์ก็ไม่ควรฆ่าสัตว์ เพราะผู้ฆ่าสัตว์ย่อมเศร้าโศกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ท่านทั้งหลายจงมีที่พึ่งอยู่เถิด อย่าไม่มีที่พึ่งอยู่เลยหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ธงเป็นเครื่องปรากฎของรถ ควันเป็นเครื่องปรากฎของไฟ พระราชาเป็นเครื่องปรากฎของแว้นแคว้น สามีเป็นเครื่องปรากฎของสตรีหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
บรรดาทางทั้งหลาย ทางที่มีองค์ 8 (มรรค) เป็นทางเกษมให้ถึงอมตธรรมหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
บุคคลได้สิ่งใด ไม่ยินดีด้วยสิ่งนั้น, ปรารถนาสิ่งใด ดูหมิ่นสิ่งที่ได้แล้วนั้น, เพราะความต้องการไม่มีที่สุด, พวกเราจงทำความนอบน้อมผู้ปราศจากความต้องการเถิดหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
บุคคลไม่ความเศร้าโศกถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้ว ไม่ใฝ่หาถึงสิ่งที่ยังมาไม่ถึง, ยังชีวิตให้เป็นไปด้วยสิ่งที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า เพราะเหตุนั้น ผิวพรรณย่อมผ่องใสหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
บุคคลไม่เพลินเวทนา ทั้งภายในทั้งภายนอก มีสติดำเนินอยู่อย่างนี้ วิญญาณย่อมดับหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ประโยชน์ย่อมล่วงเลยคนหนุ่ม ผู้ทอดทิ้งการงานหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ประโยชน์เป็นฤกษ์ของประโยชน์เอง ดวงดาวจักทำอะไรได้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ประโยชน์ได้ล่วงเลยคนเขลาผู้มัวถือฤกษ์อยู่, ประโยชน์เป็นฤกษ์ของประโยชน์เอง ดวงดาวจักทำอะไรได้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ประโยชน์ได้ล่วงเลยคนโง่ ผู้มัวถือฤกษ์อยู่หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้สงบ เว้นบาป ฉลาดพูด ไม่ฟุ้งซ่าน ย่อมขจัดบาปธรรมเสียได้ เหมือนลมกำจัดใบไม้ฉะนั้นหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้อื่นพึงให้ผู้อื่นบริสุทธิ์ไม่ได้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้เข้าใจสิ่งที่ไม่เป็นสาระว่าเป็นสาระ และเห็นสิ่งที่เป็นสาระว่าไม่เป็นสาระ เขามีความดำริผิดเป็นโคจร จึงไม่ประสบสิ่งที่เป็นสาระหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้เป็นบัณฑิต เมื่อเล็งเห็นประโยชน์ตน ไม่พึงลุอำนาจของโลภะ พึงกำจัดใจที่ละโมภเสียหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้เพ่งสันติ พึงละอามิสในโลกเสียหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้เห็นความประมาทเป็นภัย และเห็นควมไม่ประมาทเป็นความปลอดภัยแล้ว พึงเจริญมรรคมีองค์ 8 นี้เป็นพุทธาศาสนีหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้ใด ต้องการสุขเพื่อตน ด้วยการก่อทุกข์แก่ผู้อื่น, ผู้นั้นชื่อว่าพัวพันไปด้วยเวร ย่อมไม่พ้นจากเวรหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้ใดผูกอาฆาตว่า เขาได้ด่าเรา เขาได้ฆ่าเรา เขาได้ชนะเรา เขาได้ลักของของเรา ดังนี้ เวรของผู้นั้นย่อมไม่ระงับหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ผู้ใดไม่มีกามอยู่ ผู้ใดไม่มีตัณหา และผู้ใดข้ามความสงสัยได้, ผู้นั้นย่อมมีความพ้น ที่ไม่แปรผันเป็นอย่างอื่นอีกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พรตของผู้บริสุทธิ์ มีการงานสะอาด ย่อมถึงพร้อมทุกเมื่อหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พระจันทร์ พระอาทิตย์ สมณพราหมณ์ และ ฝั่งทะเล ต่างก็มีกำลัง, แต่สตรีมีกำลังยิ่งกว่ากำลัง (เหล่านั้น)หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป

 

 หมวดหมู่
พระตถาคตเจ้าย่อมเกิดขึ้น เพื่อประโยชน์แก่คนหมู่มาก คือเพื่อสตรี และ บุรุษผู้ทำตามคำสอนหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พระราชาดี ที่ทรงยินดีในธรรม, คนดี ที่มีปัญญา, เพื่อนดีที่ไม่ประทุษรายมิตร, สุข อยู่ที่ไม่ทำบาปหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พึงปรารถนาความไม่มีโรค ซึ่งเป็นลาภอย่างยิ่งหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พึงศึกษาความสงบนั้นแลหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พึงศึกษาวิเวก ซึ่งเป็นคุณอันสูงสุดของพระอริยะทั้งหลาย, ไม่ถือตัวว่าเป็นผู้ประเสริฐเพราะวิเวกนั้น ผู้นั้นแล ชื่อว่าปฏิบัติใกล้พระนิพพานหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พึงเป็นคนไม่เบียดเบียน (ผู้อื่น) และพึงกล่าวแต่คำสัตย์อย่างนี้ ละไปจากโลกนี้ไปสู่โลกอื่นแล้ว ย่อมไม่เศร้าโศกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
พึงเพิ่มพูนความสละออกให้มากไว้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ภาวะของหญิง รู้ได้ยากหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ภิกษุรื่นรมย์ยินดีในธรรม ใคร่ครวญธรรม และระลึกถึงธรรมอยู่เนือง ๆ ย่อมไม่เสื่อมจากพระสัทธรรมหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
มนต์มีการไม่ท่องบ่น เป็นมลทินหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
รูปโฉม พอลวงคนโง่ให้หลงได้ แต่ลวงคนแสวงหาพระนิพพานไม่ได้เลยหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ร่างกายของสัตว์ย่อยยับได้ แต่ชื่อและสกุลไม่ย่อยยับหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
วัยย่อมผ่านพ้นไปทุกขณะทีเดียวหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ศรี เป็นที่อาศัยแห่งโภคทรัพย์หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สักการะ ย่อมฆ่าคนชั่วเสียหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สังขารทั้งหลาย ไม่เที่ยงหนอหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สังขารที่ยั่งยืน ไม่มีหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สัตบุรุษ ไม่มีในชุมนุมใด ชุมนุมนั้นไม่ชื่อว่าสภาหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สัตว์โลกหมกมุ่นอยู่ในอารมณ์ รูป เสียง กลิ่น รส ผัสสะ และ ธรรมารมณ์นั้น ล้วนเป็นโลกามิสอันร้ายกาจหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สิ่งที่ปัจจัยปรุงแต่งขึ้น ย่อมเป็นไปตามปัจจัยหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สิ่งที่ไม่ได้คิดไว้ ย่อมมีได้, สิ่งที่คิดไว้ ก็เสียหายได้, โภคะของสตรีหรือบุรุษ ที่สำเร็จได้ด้วยนึกเอาไม่มีเลยหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สิ่งใดที่เข้าไปยึดถืออยู่จะพึงหาโทษมิได้ สิ่งนั้นไม่มีในโลกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา สิ่งนั้นล้วนมีความดับไปเป็นธรรมดาหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
สิ่งใดไม่ผิด พึงถือเอาสิ่งนั้นหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
หิริและโอตตัปปะ ย่อมรักษาโลกไว้เป็นอันดีหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
อัชฌาสัยที่ทนไม่ได้เพราะกรุณา เป็นลักษณะของมหาบุรุษหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
อำนาจ เป็นใหญ่ในโลกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
เมตตา เป็นเครื่องค้ำจุนโลกหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
เมื่อพ้นเพราะรู้ชอบ สงบคงที่แล้ว ใจคอของเขาก็สงบ คำพูดและการกระทำก็สงบหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
เมื่อมีจิตใจไม่หนักแน่น เห็นคนใจเบา มักประทุษร้ายมิตร ผู้มีความประพฤติกลับกลอกเป็นนิตย์ ย่อมไม่มีความสุขหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
เมื่อยังไม่ถึง ไม่ควรพูดอวดหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
เหย้าเรือนมีความไม่หมั่น เป็นมลทินหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
แม้มีปัญญารุ่งโรจน์อย่างไฟ เมื่ออยู่ในต่างประเทศ ก็ควรอดทนคำขู่เข็ญแม้ของทาสหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
โภคทรัพย์ของผู้ครองเรือนดี ย่อมถึงความพอกพูน เหมือนจอมปลวกกำลังก่อขึ้นหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
โภคทรัพย์ย่อมฆ่าคนมีปัญญาทรามหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
โลกถูกมฤตยูกำจัด ถูกชราล้อมไว้ไม่มีผู้ต้านทาน ย่อมเดือนร้อยเป็นนิตย์ ดุจคนต้องโทษ ต้องทำตามอาชญาฉะนั้นหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ในบรรดาที่ปรึกษา ย่อมต้องการคนไม่พูดพล่ามหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ในเมื่อเรื่องราวเกิดขึ้น ย่อมต้องการบัณฑิตหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ในเวลาคับขัน ย่อมต้องการคนกล้าหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ในเวลามีข้าวน้ำ ย่อมต้องการคนที่รักหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ในโลกนี้ พวกที่ชอบถือตัว ย่อมไม่มีการฝึกตน, คนมีใจไม่มั่นคง ย่อมไม่มีความรู้, ผู้ประมาทแม้อยู่ในป่าคนเดียว ก็ข้ามฝั่งแห่งแดนมฤตยูไม่ได้หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ได้ยศแล้ว ไม่ควรเมาหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ไม่ควรคำนึงถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้วหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ไม่ควรฟังคำก้าวร้าวของคนอื่น ไม่ควรมองดูการงานของคนอื่น ที่เขาทำแล้ว และยังไม่ได้ทำ, ควรพิจารณาดู แต่การงาน ของตนที่ทำแล้ว และยังไม่ได้ทำเท่านั้นหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ไม่ควรหวังสิ่งที่ยังมาไม่ถึงหมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป
ไม่ควรอาศัยผู้อื่นเป็นอยู่หมวดพิเศษสำหรับบุคคลทั่วไป