คำราชาศัพท์ - คําราชาศัพท์สำหรับพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์

พูดถึงเรื่องการศึกษาคำราชาศัพท์ สามารถแบ่งได้เป็น 2 ตอน ใหญ่ ๆ คือ

• ตอนที่ 1 ศัพท์สำหรับพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์
• และ ตอนที่ 2 ศัพท์สำหรับพระภิกษุสงฆ์

ตอนที่ 1 : คําราชาศัพท์สำหรับพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์

1. คําราชาศัพท์สำหรับพระมหากษัตริย์

คำนามที่เป็นชื่อสิ่งของสำคัญที่ควรยกย่อง มีคำเติมหน้า ได้แก่

• พระบรมมหาราช
• พระบรมมหา
• พระบรมราช
• พระบรม
• พระอัคราช
• พระอัคร
• และพระมหา
  • เช่น พระบรมมหาราชวัง
  • พระบรมมหาชนกพระบรมราชชนนี
  • พระบรมราชวงศ์
  • พระบรมอัฐิ
  • พระบรมโอรสาธิราช
  • พระอัครชายา
  • พระมหาปราสาท
  • พระมหาเศวตฉัตร เป็นต้น

คำนามเป็นชื่อสิ่งสำคัญรองลงมา นำหน้าด้วยคำ "พระราช" เช่น

• พระราชวังพระราชวงศ์
• พระราชทรัพย์
• พระราชลัญจกร เป็นต้น

คำนามเป็นชื่อของสิ่งสามัญทั่วไปที่ไม่ถือว่าสำคัญส่วนใหญ่เป็นคำ บาลีสันสกฤต เขมร และคำไทยเก่า แต่บางคำก็เป็นคำไทยธรรมดานำหน้าด้วยคำ "พระ" เช่น

• พระกร
• พระบาท
• พระโรค
• พระฉาย
• พระแท่น
• พระเคราะห์ เป็นต้น

คำนามใดที่เป็นคำประสม มีคำ "พระ" ประกอบอยู่แล้ว ห้ามใช้คำ "พระ" นำหน้าซ้อนอีก เช่น

• พานพระศรี (พานหมาก)
• ขันพระสาคร (ขันน้ำ) เป็นต้น

คำนามที่เป็นชื่อสิ่งไม่สำคัญและคำนั้นมักเป็นคำไทย นำหน้าด้วยคำว่า "ต้น" เช่น

• ม้าต้น
• ช้างต้น
• เรือนต้น

และนำหน้าด้วย “หลวง” เช่น

• ลูกหลวง
• หลานหลวง
• รถหลวง
• เรือหลวง
• สวนหลวง

ส่วน "หลวง" ที่แปลว่าใหญ่ ไม่จัดว่าเป็นราชาศัพท์ เช่น

• ภรรยาหลวง
• เขาหลวง
• ทะเลหลวง เป็นต้น

นอกจากคำว่า “ต้น” และ “หลวง” ประกอบท้ายคำแล้ว บางคำยังประกอบคำอื่นๆ อีก เช่น

• รถพระที่นั่ง
• เรือพระที่นั่ง
• รถทรง
• เรือทรง
• ม้าทรง
• ช้างทรง
• น้ำสรง
• ห้องสรง
• ของเสวย
• โต๊ะเสวย
• ห้องบรรทม เป็นต้น

2. คําราชาศัพท์สำหรับเจ้านายหรือพระบรมวงศานุวงศ์ คือตั้งแต่สมเด็จพระบรมราชินีลงไปถึงหม่อมเจ้า

ใช้พระราชนำหน้า เช่น

• พระราชเสาวนีย์
• พระราชประวัติ
• พระราชดำรัส
• พระราชกุศล
• พระราโชวาท
• พระราโชบาย เป็นต้น

ใช้พระนำหน้า เช่น

• พระเศียร
• พระองค์
• พระหัตถ์
• พระทัย
• พระบาท

เว้นแต่หม่อมเจ้าไม่ใช้ "พระ" นำหน้า ใช้ว่า

• เศียร
• องค์
• หัตถ์
• หทัย
• บาท เป็นต้น

คำนามราชาศัพท์สำหรับเจ้านายอยู่ในตัว ไม่ต้องใช้คำนำหน้าหรือคำต่อท้าย เช่น

• วัง
• ตำหนัก เป็นต้น

สำหรับคำว่า พระราชโองการ และพระราโชวาท หากใช้กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะมีคำว่า "บรม" นำหน้าคำว่า "ราช" เสมอ

[อัปเดต] ไปต่อ ตอนที่ 2 คำที่ใช้กับพระภิกษุสงฆ์

หรือดูเครื่องมือช่วยเรียนรู้คำราชาศัพท์ ดังนี้

คำราชาศัพท์ ทั้งหมด

ค้นหา คำราชาศัพท์

คำราชาศัพท์ ตามหมวดหมู่